Nákuðungur

Nákuðungur (Nucella lapillus)

Útlit

Nákuðungur er tæplega meðalstór kuðungur, hann er sterklegur og þykkur með rákóttu yfirborði, oft mikið rákóttu en stundum næstum sléttu. Hyrnan eru stutt, keilulaga, vindingarnir eru 5-6, grunnvindingurinn er um 2/3 af lengd kuðungsins. Saumurinn fremur grunnur. Munninn egglaga eða sporöskjulaga, hálf kuðungslengdin, með þykkum vörum. Halinn stuttur og breiður. Dökkgrár, móleitur eða jafnvel hvítur, stundum mislitur. Lengd 3-4 cm.

Engir aðrir kuðungar líkjast nákuðungi.

Fæða og tímgun

Eins og nafnið gefur til kynna er nákuðungurinn kjötæta. Aðalfæðan eru hrúðurkarlar (mynd) og smáir kræklingar, auk þess ýmiss önnur smávaxin lindýr í fjörunni. Nákuðungur verpur eggjum í hylki, sem hann festir í þyrpingar undir steinum eða í klettasprungur.

Útbreiðsla

Í klettafjörum og grýttum fjörum, bæði brimasömum og skjólsælum, í hlýja sjónum, sjaldgæfari í kalda sjónum við Norðurland og finnst varla á Austurlandi. Hverfur að mestu úr fjörunni á veturna og liggur þá í dvala. Finnst beggja vegna Norður-Atlantshafs.

Nytjar eru litlar, nema hann var notaður til litunar, til að fá fram purpurarauðan lit. Er eitthvað etinn sums staðar erlendis.